Patāka - Flagge
Wenn der Daumen gebogen und die Finger zusammen gestreckt sind
wird diese Geste ‚Patāka‘ genannt
Anwendung:
am Anfang eines Tanzes; schwere Wolken; ein Wald; etwas ablehnen;
der Busen; die Nacht; ein Fluss; der Himmel;
ein Pferd; schneiden; Wind; sich ausruhen; laufen;
Machtglanz; Großzügigkeit; Mondlicht; Hitze/Sonnenflimmern
das Öffnen einer Tür; die sieben Fälle anzeigen; Wellen
eine Straße betreten; Gleichheit/Ausgeglichenheit; den Körper salben
das Selbst; ein Schwur/eine Probe; Stille veranschaulichen
ein Palmblatt; ein Schild; Dinge berühren
Segnen; ein König
sagen: "hier und da"; das Meer; eine gute Tat
jemanden ansprechen; führen/vorwärts gehen; etwas in der Form eines Schwertes halten
ein Monat; ein Jahr; ein Regentag; fegen
- um all dies darzustellen soll ‚Patāka' genutzt werden
aṅgulyaḥ kuñcitāṅguṣṭhaḥ saṃśliṣṭāḥ prasṛtā yadi ।
sa patākakaraḥ prokto nṛtyakarmaviśāradaiḥ ।।
viniyoga:
nāṭyārambhe vārivāhe vane vastu niṣedhane ।
kucasthale niśāyāṃ ca nadyāmamaramaṇḍale ।।
turaṅge khaṇḍane vāyau śayane gamanodyame ।
pratāpe ca prasāde ca candrikāyāṃ ghanātape ।।
kavāṭapaṭane saptavibhaktyarthe taraṅgake ।
vīthipraveśabhāve'pi samatve cāṅgarāgake ।।
ātmārthe śapathe cāpi tūṣṇīṃbhāvanidarśne ।
tālapatre ca kheṭe ca dravyādisparśane tathā ।।
āśīrvādakriyāyāṃ ca nṛpaśreṣṭhasya bhāvane ।
tatra tatreti vacane sindhau ca sukṛtikrame ।।
sambodhane puroge'pi khaḍgarūpasya dhāraṇe ।
māse saṃvatsare varṣadine sammārjane tathā ।।
evamartheṣu yujyante patākahastabhāvanāḥ ।
अङ्गुल्यः कुञ्चिताङ्गुष्टः संश्लिष्टाः प्रसृता यदि ।
स पताककरः प्रोक्तो नृत्यकर्मविशारदैः ।।
विनियोग:
नाट्यारम्भे वारिवाहे वने वस्तु निषेधने ।
कुचस्थले निशायां च नद्याममरमण्डले ।।
तुरङ्गे खण्डने वायौ शयने गमनोद्यमे ।
प्रतापे च प्रसादे च चन्द्रिकायां घनातपे ।।
कवाटपटने सप्तविभक्त्यर्थे तरङ्गके ।
वीथिप्रवेशभावेऽपि समत्वे चाङ्गरागके ।।
आत्मार्थे शपथे चापि तूष्णींभावनिदर्श्ने ।
तालपत्रे च खेटे च द्रव्यादिस्पर्शने तथा ।।
आशीर्वादक्रियायां च नृपश्रेष्ठस्य भावने ।
तत्र तत्रेति वचने सिन्धौ च सुकृतिक्रमे ।।
सम्बोधने पुरोगेऽपि खड्गरूपस्य धारणे ।
मासे संवत्सरे वर्षदिने सम्मार्जने तथा ।।
एवमर्थेषु युज्यन्ते पताकहस्तभावनाः ।
